Vaarverhaalervaring: een verslag van een matroos die er (efkes) bij mocht zijn

Er zijn zo van die gelukzakken… Varen in la douce France tussen de wijnranken van de Bourgognestreek, zon hoog aan de hemel, geen zuchtje wind. Watervogels opfladderend voor de boeg, een bambietje toekijkend vanop de kant, de koffie lekker pruttelend, de motor zacht zoemend, het electronische roer baas over het water als was het malse boter en héél af en toe een sluisje.

Een kniesoor matroos die daarom maalt. Assistentie verlenen aux belles éclusières, er zijn ergere dingen in het leven.

Bovendien lijkt elke sluis wel een tuin van Eden: een truffeltje hier, een girolleke daar, biogroentjes d’un ami fermier, verse confiture de la maman. En uiteraard wijn, véél wijn. Dit alles tegen un prix d’ami, ah oui.

Om dan achter de bocht aan te meren met zicht op een joli petit village, genesteld hoog boven de vallei, silhouet van kerk en château uittorend boven de prachtige okeren Bourgondische daken, het ene terrasje naast het andere uitnodigend lonkend naar onze dorstige zielen.

Moet het gezegd dat we ons de plaatselijke gebruiken – lang tafelen en al wat de natuur geeft zegenen met het druivenvocht – uitvoerig hebben laten welgevallen en dat er ‘s avonds naar goede gewoonte wat afgefilosofeerd werd.

Gesterkt in lichaam en geest vormde de fietsroute terug naar het opstappunt dan ook een uitdagend maar passend sluitstuk van deze driedaagse vaartocht. Wat kan het leven toch mooi zijn, bedacht ik onderweg, bij 29 graden, rustig pedallerend van dorpje naar dorpje tussen de glooiende wijngaarden rond Chablis. Tout ce qui monte, doit redescendre, een waarheid als een koe. Om maar te zeggen, leven als God in Frankrijk heeft voor mij een diepere betekenis gekregen.

Daarom voor dit alles dankuwel Maurice en Myriam, Luc en Ingrid! Was ik wat blij dat ik enkele dagen deze gelukzaligheid mocht meemaken. Deze prachtige ervaring zal ik nog lang meedragen!

Voor wie nu zoiets heeft van ‘dat is precies ook iets voor mij’, volgen hier enkele practische tips voor de onervaren aspirant matroos, maar bedenk vooraf:

  • waar je aan boord stapt is normaal gesproken niet dezelfde plaats als waar je van boord gaat,
  • schepen kunnen vergaan, dat weten we, maar helaas ook sluizen kunnen plots verdwijnen (cfr. sluis 23 op Canal de l’Est bij het begin van het avontuur) of eventueel dienst weigeren (cfr. sluis 8 richting Auxerre), zodat de vaarroute plots moet gewijzigd worden
  • het vaartraject heen is niet noodzakelijkerwijs gelijk in afstand aan het fietstraject terug
  • tenzij je teveel geld hebt is het toch handig om je voertuig bij het beginpunt op te pikken om thuis te geraken.

Steek ter voorbereiding geen energie in de volgende nutteloze dingen:

  • Oefenen in het trossen werpen, immers de hogervermelde éclusières zijn met velen en helpen graag
  • Extra spierkracht kweken voor het ophalen van het zwaard, de takels zijn zoals steeds voorbeeldig gesmeerd
  • Studie van motortechnieken, de kapitein heeft alles onder controle en de Rust Na Arbeid loopt op wieltjes, écht waar
  • Duikoefeningen om het roer te bevrijden van touwen en ander ongedierte, ‘moatje’ Luc is erbij en springt met plezier het water in
  • Oefenen op de PlayStation, de joystick van het electronisch roer is kinderspel, iets wat de kapitein perfect in de hand heeft

 Wat is er dan wel aan te raden:

  • bestudeer het vaarplan grondig, maar gooi het dan weg, het verandert toch
  • train vooraf afdoende met de fiets om de extra kilometers de baas te kunnen
  • bestudeer het fietsplan grondig, gooi het niet weg, de lokatie van dorpen en steden hebben de neiging om niet te veranderen, indien je de indruk hebt van wel, stop dan met fietsen en zoek de schaduw op
  • zorg ervoor dat je op de dag van je fietstrip geen houten kop hebt van de avond voordien
  • neem een reparatiekit voor een platte band mee (cfr. ervaring van Sam)
  • hou het weer in de gaten, wind op kop kan een spelbreker zijn
  • als je vreest dat het traject wat al te lang wordt, zet je ijdelheid dan opzij en maak gebruik van het genereuze aanbod van de kapitein om rustig te cruisen met zijn electrische fiets
  • en als dit alles om een of andere reden niet kan of lukt: saboteer de boot zodat hij noodgedwongen ter plekke moet blijven liggen, een vaarverhaalervaring zit er dan wel niet in…

 Disclaimer: positieve ervaringen uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst.

Saint Mammès

  • Maandag 20 augustus 2012.
  • Weer: voormiddag regenbui daarna terug zomer en 36°.

De kano wordt te water gelaten en Ingrid peddelt met Mileen over de Seine. Omi slooft zich uit om de “speeltuin” draaiende te houden. Luc blijft fratsen uit halen. Jasmijn verliest weer een losse tand. De kinderen amuseren zich en ik heb nog één klein half vierkante metertje plaats om mijn verslag te typen daarom stop ik er nu maar mee.

Saint Mammès

  • Zondag 19 augustus 2012.
  • Weer: 38-39-40-41° (voorlopig de warmste dag van het jaar).

De boot veranderd binnen en buiten stilaan in één grote kinderspeelkamer. Ook de steiger tussen de twee boten. Ingrid heeft het lumineuze idee haar kano op te blazen die we met water vullen. Nu is er ook een zwembad. Al dat geplons eindigt in een reuze watergevecht waarbij Luc plots als een Neptunes uit het water opduikt en met een spuit(je) iedereen te grazen neemt. Shelsey wordt niet vergeten en krijgt een flinke wasbeurt.

Ook hier staat een kleine kermis maar dan wel de kleinste die we ooit zagen. Eén kraam is er open. En dan gaat ook de paardenmolen open en nog 3 andere kraampjes en het is al nà negenen. En toch amuseren Jasmijn en Mileen zich geweldig.

Montereau-Fault-Yonne – Saint Mammès

  • Zaterdag  18 augustus 2012.
  • Haute-Seine: 13 Km en 1 sluis af.
  • Aantal  vaar- en draaiuren motor: 1,54h.
  • Weer: zomer en 39°.

We vertrekken in Montereau en draaien over bakboord de Haute-Seine op (over stuurboord ligt de Petite-Seine)  die we zullen volgen tot we in Parijs zijn. Jasmijn en Mileen stappen als volleerde matrozen door de gangboord. In de sluis doen ze hun zwemvest aan en onderweg helpen ze de boot poetsen. Ik weet het: “mijn kind, schoon kind” ( voor Omi’s en Opi’s geldt dat nog méér) maar ik ben fier op hen en vraag me af: “zou mijne vava (Jef) ooit ook zó naar mij gekeken hebben?” Waarschijnlijk wel wanneer hij mij riep en zei: “kom hier filosoofke dat ik uwe wanuier (afgezakte pisdoek (nu pamper)) ne keer optrek”. Waarop ik dan steevast antwoordde: “filosjofke, filosjofke….” en hij mij monkelend met zijn reuze handen door mijn haren streek.

Saint Mammès is een goede afmeerplaats. Alle voorzieningen. 3 dagen liggen en maar 2 te betalen. Vermits we een beetje te vroeg zijn voor onze afspraken in Parijs en geen zin hebben om met deze hitte te lang in de stad te liggen slaan we hier onze tenten op. Tussen de twee boten ligt een brede steiger die we helemaal inpalmen. Een plaatselijke vereniging voert een soort steekspel op maar de paarden zijn hier ranke bootjes en de “ridder” met de lans staat achteraan op de boot op een platform en tracht zijn tegenstander in het water te duwen.

Jasmijn haar losse tand valt zo maar uit van verbazing.

Montereau-Fault-Yonne

  • Vrijdag 17 augustus 2012.
  • Weer: zomer en 28°.

In Montereau bekijken we vanop de bruggen de samenvloeïng van de Yonne met de Petite- en Haute Seine. De brugleuningen zijn beschilderd met natuurgetrouwe afbeeldingen van vissen. Er staat een standbeeld van Napoleon op zijn paard en een kasteel dat men “ooit” gaat renoveren. Intussen heeft men het hele gebouw in doeken ingepakt en deze zijn beschilderd met alle ambachten die te pas komen bij zo een renovatie. In de (helaas nu gesloten) kerk wordt het zwaard van Filips de Stoute bewaard. Luc dacht eerst dat het het zwaard van Jan Zonder Vrees was. Mileen denkt effe na en weet te melden dat het misschien Jan Zonder Vlees was.

Het is warm en dus spelen we met de kaarten (Uno). De winnaar (Jasmijn) mag een straf bedenken voor de verliezer (Opi). Ik heb zo mijn twijfels over de juiste puntentelling (door Jasmijn) maar onderga mijn straf onderdanig. Het wordt een “watergevecht” wat bij deze temperaturen eigenlijk best leuk is.

In het stadje gaan we op zoek naar een terrasje. We hebben ditmaal geluk en het ijsje smaakt heerlijk.

Nota: voor degenen die ooit een vaartocht naar hier plannen. Een luxe probleem, ik weet het maar toch…Het is echt moeilijk om, buiten de grote steden, een restaurantje of terrasje te vinden. Ofwel is de zaak failliet, gestopt of gesloten wegens verlof. Oorlogsmonumenten heeft elk dorp en Apotheken zijn er minstens 3 per dorp. Overal zijn de bruggen en straten wel mooi versierd met een overdaad aan bloemen.

Pont-sur-Yonne – Montereau-Fault-Yonne

  • Donderdag 16 augustus 2012.
  • Yonne: 29,5 Km en 6 sluizen af.
  • Aantal draaiuren motor: 4h.
  • Aantal vaaruren: 5,35h.
  • Weer: zomer en 28°.

Vandaag varen we de Yonne af tot de monding in de Haute-Seine. De sluizen doen we samen met een beroepsschip. In het lange smalle aanloopkanaal naar de sluis moeten we even wachten omdat het grote schip hier geen snelheid kan halen maar de “verloren” tijd halen we dan weer in omdat de sluizen altijd klaar staan om in te varen. De samenwerking gaat perfect.

Vóór ons varen onze goede vrienden van de Sherpa. Op de Rust Na Arbeid halen onze pagadders gekke kuren uit samen met de papa en Omi zit te keuvelen met Els. De zon glinstert zwaar zilver op het water, het mooie landschap glijdt voorbij en ik ben een gelukkig mens. Mag dat nog in deze tijden van crisis en onheilsberichten van over de hele wereld? Ja dus.

Na ongeveer twintig kilometer stapt Sam af om met de fiets de auto op te halen. In de laatste sluis op de Yonne, een met schuine wanden, maak ik een domme fout door het roer naar de schuine kant te laten staan. De boot komt vast te liggen op de schuine wand. Door vooruit te varen (gedenk de wijze woorden van de oude schipper) krijg ik de boot los van de kant maar door de druk is het roer gedeeltelijk uit zijn hengels gelicht. We maken vast aan de Sherpa (dat is één van de voordelen van samen op pad te zijn) die ons uit de sluis trekt zodat de beroepsvaarder zijn weg kan voortzetten.  Met de hand sturen gaat niet meer, gelukkig werkt de hydraulic nog en gaat electrisch sturen nog wel en kunnen we veilig aanmeren in Montereau.

Roer uit hengsels

Sam is intussen aangekomen met de auto en we besluiten morgen het roer weer in zijn juiste positie te hangen. Of nu toch één poging? We maken een hefboom maar het lukt niet. Sam en Els moeten vertrekken voor de verre reis naar Antwerpen. Jasmijn en Mileen blijven om een weekje mee te varen tot in Parijs.

Luc en ik besluiten om toch nog een poging te wagen. De takel wordt bovengehaald, een strop rond twee vaste punten en dan maar trekken. De strop spant zich als een vioolsnaar en we kunnen het roer 2 mm lichten. Luc duikt het water in en met een zware hamer geeft hij enkele welgemikte tikken en dan horen we een zware “koink” en het roer zit terug op zijn plaats. Geen enkele symfonie van de meest beroemde componisten ter wereld klinkt zo mooi als de “koink” van daarjuist.

Nota: de RNA is een schip dat kan droogvallen. D.w.z.: het is een platbodem en onder de schroef zit een scheg die op de grond steunt en aldus de schroef beschermt. Het roer kon er enkel af als het exact 90° dwars stond. Door het hydraulische stuurmechanisme kan het roer nu nog maar 65° dwars staan en er dus niet meer uit zijn hengels vallen of men moet de aanslag wegslijpen. Dit is ons geluk geweest. Stel u voor: het méér dan 500 Kg zware roer ligt op de bodem van de sluis. Dan moet er een kraan en duiker komen om alles op te vissen, terwijl ligt er een beroepsschip te wachten om uit te varen….ik mag er niet aan denken!

Bij de post die Sam en Els bijhebben zit ook “mijn ouwe-lullen-pas” (dixit G d K uit T). Hiermee mag ik binnenkort gratis met de tram en bus rijden. Helaas???

Sens – Pont-sur-Yonne

  • Woensdag 15 augustus 2012.
  • Yonne: 11,5 Km en 2 sluizen af.
  • Aantal vaar- en draaiuren motor: 2,30h.
  • Weer: ZW 4, bewolkt en soms enkele druppels regen, 29°.

Proficiat aan alle moeders en de mijne in het bijzonder.

In Pont-sur-Yonne ligt een nieuwe steiger op ons te wachten. Nieuw maar zonder voorzieningen.

En wie springt daar fluks uit de auto op de oever na een trip Antwerpen – Pont-sur-Yonne? Jasmijn en Mileen (en de mama en papa natuurlijk). En ze hebben geluk want er is markt én een kermis (feestdag!!) én een vuurwerk. ’s Nachts zijn we niet meer zo gelukkig  door het kermislawaai dat maar blijft duren en duren….

Sens.

  • Dinsdag 14 augustus 2012.
  • Weer: 26°, bewolkt en enkele druppeltjes reen. ’s Nachts: regen.

Ik fiets door en rond Sens met zijn mooie dreven en oude huizen. Het is even wennen aan het drukke en snelle verkeer.

Luc koopt nieuwe echte Crocs met anti-slip zolen zodat hij niet meer kan uitschuiven. Hij is hier zo tevreden over dat hij met een vreugdesprongetje de Sherpa binnenwipt en gewoon door de vloer zakt. Snel plaatst hij een nieuwe voorlopige steun onder de vloer en klaar is kees.

Een croc en een vreugdesprongetje ?

Een huwelijksfotograaf drapeert een koppeltje op onze boot en vuurt hen aan om toch maar zo verliefd mogelijk naar elkaar te kijken. De bruidegom laat zich niet onbetuigd en wordt alsmaar méér intiemer. Wij duimen voor hen dat hun geluk lang moge blijven duren.

Twee reporters van het maandblad Fluvial (te vergelijken met het maandblad Boot) nemen een interview af van Luc en Myriam.

Dan is het tijd voor mosselen (klaargemaakt door Minne) met friet (gebakken door Myriam). Het zijn kleine maar fijne Bretoense mosseltjes. Onze achterbuurman slaagt erin de hele haven zonder stroom te doen vallen en dus moeten we de generator starten en dat allemaal op een “rustdag”….

Villeneuve-sur-Yonne – Sens.

  • Maandag 13 augustus 2012.
  • Yonne: 17 Km en 4 sluizen af.
  • Aantal vaaruren: 4h.
  • Aantal draaiuren motor: 3,12h.
  • Weer: Jan is niet in Frankrijk en toch is het zomer en 28°.

Het is al een tijdje geleden dat ik u nog eens een smeuïg verhaaltje over onze WC kon vertellen. Vanmorgen was het weer zo ver. Néé, geen details!! Afvoer verstropt. Verkalkt. Met vereende krachten, een koperen buis, een hamer en veel zweet kunnen we een uur later toch vertrekken met een propere afvoer enne o ja de Yonne is mooi! Glooiende hellingen met prachtige vergezichten!

We ontmoeten terug beroepsvaart (schepen van 86 meter lang en 9 meter breed) maar door de grote afmetingen van de sluizen en de brede rivier is dat geen enkel probleem.

In Sens meren we af aan een mooie kade met zicht op een verlichte brug en kerkje aan de overkant. Hier ook weer gratis elektriciteit.

Villeneuve-sur-Yonne.

Zondag 12 augustus 2012.

Weer: Jan was gisteren inderdaad nog in Frankrijk van daar dat zomerweer!. De fietstocht is blijkbaar “hels” geweest en daarom had hij wijselijk besloten te blijven overnachten in Tonnerre (misschien toch beter het electrische fietsje genomen?). Maar nu is hij veilig thuis in België en is het hier bewolkt maar toch nog 26° en ’s avonds is het terug zomer.

We proberen met de fiets tot bij de wijnranken op de berghelling te geraken maar de weg  is te slecht onderhouden en onze poging wordt gevaarlijk door de losliggende keien op de helling. We fietsen dan maar door het mooie stadje.

’s Avonds kunnen we op het nippertje nog een Colonel soldaat maken. De dienster weet ons te melden dat haar zaak sluit binnen anderhalf uur (!!!!) en 4 ijsjes serveren kan blijkbaar niet binnen dit tijdsbestek. Tot er iemand uit de keuken tevoorschijn komt en het plotseling wèl kan. Frankrijk.